Czystek – roślina roku 1999

Cistus Incanus pochodzi z rodziny czystkowatych i występuje w formie krzewu głównie w ciepłym obszarze Morza Śródziemnego (np. w Grecji i Turcji), przeważnie na suchych zboczach gór, w glebie bogatej w magnez. W dobrych warunkach klimatycznych roślina osiąga wysokość do 1 metra, a w okresie kwitnienia (od kwietnia do czerwca) ma ładne kwiaty w kolorze od różowego do fioletowego, o średnicy 4-6 cm. Pokryty siwymi włoskami czystek już od stuleci jest znany w regionach, z których pochodzi.

Historia tej rośliny ma swój początek już w IV wieku p.n.e. Wówczas żywica z czystka była prawdziwym hitem eksportu. Na Bliskim Wschodzie, w północnej Afryce oraz w europejskim obszarze Morza Śródziemnego była ona bardzo popularna w formie dobroczynnej herbaty. Aż do późnego średniowiecza przekazywano wiedzę o działaniu tego naparu. Potem Cistus Incanus prawie popada w zapomnienie i dopiero w 1999 roku znów pojawia się w mediach w całej Europie. Wybitne gremium wybrało go Europejską Rośliną Roku. Czystek odgrywał dużą rolę już w czasach starożytnych.

Aby zdobyć upragnioną żywicę tej rośliny, pasterze zapędzali kozy w gęstwinę czystka, dzięki czemu żywica przyklejała się do ich wełny. Sklejoną sierść strzyżono i wygotowywano. Żywica pływała wówczas na powierzchni wody i można ją było bez problemów zebrać. Roślina Cistus Incanus ze względu na swój delikatny wygląd może wydawać się wiotka i słaba, jednak to tylko pozory.

Czystek, to roślina, w której kryje się niesłychana siła: odznacza się ona wysoką zawartością polifenoli (flawonoidów). Konkluzje przeprowadzonych badań potwierdzają, że wysoka zawartość polifenoli odpowiada za znaczącą aktywność ekstraktu z Cistus Incanus rosnących w basenie Morza Śródziemnego. Polifenole to tak zwane metabolity wtórne roślin, szeroko rozpowszechnione w królestwie roślin.

Najczęściej występują w skórce i w sąsiadujących warstwach tkanek. Chronią rośliny, warzywa i owoce przed promieniowaniem UV, utlenianiem oraz szkodnikami. W przypadku czystka polifenole znajdują się w liściach. Dla maksymalnego działania powinno się używać jedynie liści tej rośliny.